Friday, December 18, 2009

Unstoppable?

German business confidence increased for the ninth consecutive month in December, reaching a 16-months high. The German Ifo index increased to 94.7 in December, from 93.9 in November. Both the expectations component and the current assessment component improved. The expectations component is now at its highest level since January 2008, while the current assessment is also catching up, reaching a 12-months high. The expectation gap is closing slowly, indicating that fears of a double-dip scenario as in 2002 and 2003 should have been exaggerated.

Obviously, the German industry is bouncing back. Some sectors already have already outweighed half of the crisis-related losses. As usual during the first stage of the recovery, the chemical sector and, due to the car scrap scheme, the automobile industry have been leading recovery. Mechanical engineering and electronics are still lagging behind and have just turned around. Or putting it more positively: have still a lot of upward potential.

Today's good Ifo reading completes a positive end to a horrible year. Confidence indicators have rebound with a nice v-shape since the beginning of the year. Of course, the real economy is still lagging but our favourite three-months average of the Ifo predicts good news for industrial production in the months ahead. Structural elements of the government's stimulus package like infrastructure projects will still have to unfold their full impact next year. Furthermore, exports will continue to be a main growth driver as the global recovery gathers speed and even the German consumer should not be abdicated completely. Of course, this will not be enough to undo the crisis immediately. Low capacity utilisation and increasing unemployment will remain a painful reminder of the severity of the crisis. Nevertheless, all ingredients are there to make 2010 a year to look forward to.

Thursday, December 10, 2009

Liegen loont niet

Het kerstmaal komt vroeg dit jaar. Voor financiële markten en vooral Angelsaksische analisten is het smullen: het einde van de euro nadert. De reden is dat de drie modelleerlingen van twee jaar geleden - Ierland, Spanje en Griekenland - nu de grootste zorgenkindjes van de eurozone zijn. De ineengezakte huizenmarkt, de door veel te hoge loon- en prijsstijgingen catastrofale internationale concurrentiepositie en de excessieve overheidsfinanciën zijn meer dan zorgwekkend.

Vooral de situatie in Griekenland is een ramp. Een begrotingstekort van ruim 12 procent van het bruto binnenlands product, een overheidsschuld die volgend jaar hoger zal zijn dan die van Italië en de duurste vergrijzing. Het land is volledig afhankelijk van scheepvaart, toerisme en een heel klein beetje export van voedsel en textiel. Veel is dat niet. In het laatste Competitiveness Report van het World Economic Forum staat Griekenland op plaats 71, achter landen als Botswana en Kazachstan. Een staatsfaillissement is geen fantasie.

In zo'n worstcasescenario zijn andere Europese landen niet verplicht te helpen. Toch verwacht bijna iedereen dat de probleemkinderen niet alleen in de kou staan. Maar is dat ook echt zo? Met amper 3 procent van het bbp van de muntunie is de Griekse economie eigenlijk verwaarloosbaar voor het monetair beleid van de Europese Centrale Bank. Het besmettingsgevaar voor andere landen is veel kleiner dan eerder dit jaar, met de financiële crisis op een hoogtepunt. Spanje en vooral Ierland hebben zich enorm ingespannen om de overheidsfinanciën weer op een stabieler pad te krijgen.

Hoe hard het ook klinkt, nu is het moment rijp voor Europese beleidsmakers om een voorbeeld te stellen. Te vaak hebben Griekse regeringen de andere landen belazerd. Gesjoemel met begrotingsstatistieken. In 2003 was de Griekse regering de aankoop van 45 straaljagers vergeten en nog iets later bleek dat Athene bij nader inzien de Europese begrotingsregels al sinds 2000 grandioos had geschonden. De recente verdubbeling van het begrotingstekort voor 2009 na herziening was de druppel. De Europese Commissie en de andere landen van de eurozone roepen Griekenland al jaren op om de publieke sector te hervormen, de overheidsfinanciën onder controle te krijgen en de loonstijging te beperken. Het bleef roepen in de woestijn. Nu regelt de markt het zelf. Oplopende rentekosten door hogere spreads dwingen Griekenland tot bezuinigen en hervormen. Met of zonder staatsfaillissement, met of zonder steunpakket van het Internationaal Monetair Fonds of de EU, de komende jaren worden heel zwaar.

Er zijn zeker al Europese ministers die Griekenland stiekem het liefst uit de monetaire unie zouden willen gooien. Dat kan helaas niet. Maar met doortastend en stevig optreden kan in ieder geval een ding duidelijk worden gemaakt: liegen loont niet.

Deze column verscheen eerder in het dagblad "De Tijd"

Tuesday, December 1, 2009

German consumer sends sign of life

Today, the often accursed German consumer sent some signs of life. Strong retail sales and continuing surprises from the labour market opened the fourth quarter on a positive note.

German unemployment decreased by a non-seasonally adjusted 13,200 in November. Officially, 3.215 million Germans are unemployed, the lowest level since December 2008. At the same time, the seasonally-adjusted unemployment rate dropped to 8.1%, from a revised 8.2% in October. It is no secret anymore, earlier reforms and, above all, subsidised short-term work have made the labour market more crisis-resistant than during earlier recessions. The remarkable performance of the labour market can be illustrated by some quick back-of-the-envelope estimates. Applying the pattern of earlier periods, the current output loss would have destroyed around 2.5 million jobs. Quite a different ballpark number than the 1.5 million people who are currently registered under short-term work schemes.

The strong labour market performance is an important driver behind rebounding retail sales in October. Adjusted for inflation and seasonal swings and excluding car sales, German retail sales increased by 0.5% MoM (-1.7% YoY) in October, after a 0.2% MoM decrease in September.

Looking ahead, however, there is no new German job wonder, yet. Unemployment will continue to increase until 2010 but not as much as some pessimists had thought. With the improving economic outlook, gradually filling order books and increasing demand for new labour, it looks as if the threat of exploding unemployment rates has been averted. The German government’s decision to extend short-term work schemes until the end of 2010 should help limiting the inevitable increase in unemployment next year. However, similar to the car scrap scheme, labour market measures have been a cushion during the downturn but they are not likely to actively boost the recovery. The downside of the short-term schemes probably is that even with an ongoing economic recovery employment will hardly grow in the next two years, limiting the upward potential for private consumption. Alleviating the pain is not the same as curing the sickness.